«Τα άνευ ελέγχου συναισθήματα κάνουν τους έξυπνους ανθρώπους να φαίνονται ανόητοι.»
Με μια απλή φράση του, ο Daniel Goleman μας εισάγει στη σημασία και την πλήρη αναγνώριση του συναισθηματικού κόσμου μας.
Τι είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ); Υπερισχύει του Δείκτη Ευφυΐας (IQ); Πόσο ρόλο παίζει η Ενσυναίσθηση στη δημιουργία ποιοτικών σχέσεων;
Από το 1960 ομάδες ψυχολόγων άρχισαν να ανακαλύπτουν πως υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που κάνουν κάποιους ανθρώπους να ξεχωρίζουν και να πετυχαίνουν στον επαγγελματικό τομέα και πως αυτά τα στοιχεία δεν ενέπιπταν στα μέχρι τότε τεστ για δείκτες ευφυΐας που έκαναν.
Ανακάλυψαν, δηλαδή, ότι τα τεστ και οι υψηλές μαθητικές επιδόσεις σε συνδυασμό με την ακαδημαϊκή φοίτηση δεν επαρκούσαν για να φτάσει κανείς στην επιτυχία. Η άριστη γνώση ενός αντικειμένου και μόνο δεν εξασφάλιζε πια μια πετυχημένη ζωή.
Συμπέραναν ότι μια σπουδαία καριέρα ήταν μια πολυπαραγοντική απόρροια των γνώσεων, της προσωπικότητας, της διαχείρισης κρίσιμων καταστάσεων, της λήψης αποφάσεων και πρωτοβουλιών, της έκφρασης της γνώμης και, φυσικά, της αντίληψης και κατανόησης των συναισθημάτων των ανθρώπων του κύκλου τους.
Αυτό το τελευταίο χαρακτηριστικό οδήγησε στη δημιουργία του όρου: Συναισθηματική Νοημοσύνη.
Τι είναι Συναισθηματική Νοημοσύνη: Η ικανότητα να αναγνωρίζεις τα δικά σου συναισθήματα, τα συναισθήματα των άλλων και να χρησιμοποιείς αυτή την πληροφορία ως οδηγό σκέψης και συμπεριφοράς.
Τι ΔΕΝ είναι: η απάθεια. Η Συναισθηματική Νοημοσύνη δε σημαίνει ότι δεν νιώθω συναισθήματα, αλλά ότι δίνω χώρο σε αυτά για να τα ερμηνεύσω και να δράσω κατάλληλα.
Σύμφωνα με τον Daniel Goleman, η Συναισθηματική Νοημοσύνη χωρίζεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες:
Α. Γνώση των συναισθημάτων μας
Η αλλιώς Αυτογνωσία. Ο μεγαλύτερος φιλόσοφος όλων των εποχών, ο Σωκράτης, έλεγε το εξής: «Γνώθι σαυτόν»
Οφείλω να γνωρίζω αν αυτό που νιώθω είναι χαρά, θλίψη ή αγωνία. Η Αυτοεπίγνωση, δηλαδή, η αναγνώριση ενός συναισθήματος την ώρα που δημιουργείται αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης. Η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε και να αναγνωρίζουμε κάθε στιγμή τα συναισθήματά μας είναι καίρια για την ψυχολογία και την αυτοκατανόησή μας.
Β. Έλεγχος των Συναισθημάτων
Το να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα που νιώθουμε και να τα ελέγχουμε, είναι μια ικανότητα που στηρίζεται στην Αυτοεπίγνωση.
Έλεγχος των συναισθημάτων και των παρορμήσεων σημαίνει Αυτοκυριαρχία. Σημαίνει ότι δεν γίνεσαι σκλάβος των παθών σου και άμεσος υπηρέτης των επιθυμιών σου.
Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έλεγαν: «Vincit qui se vincit», που σημαίνει «κυριαρχεί όποιος κυριαρχεί στον εαυτό του», δηλαδή στις παρορμήσεις και τα συναισθήματά του.
Γ. Αναγνώριση συναισθημάτων των άλλων
Μια μία λέξη: Ενσυναίσθηση.
Η Ενσυναίσθηση αποτελεί την πιο «ανθρώπινη» δεξιότητα και στηρίζεται επίσης στην αυτογνωσία. Όσο περισσότερο προσιτοί είμαστε στα δικά μας συναισθήματα, όσο περισσότερο τα βλέπουμε και τα αναγνωρίζουμε, τόσο θα μπορούμε να αναγνωρίζουμε και τα συναισθήματα των άλλων.
Με την Ενσυναίσθηση «μπαίνεις» στη θέση του άλλου. Έρχεσαι δίπλα του, αναγνωρίζεις αυτό που νιώθει και πραγματικά τον καταλαβαίνεις. Με απλά λόγια, είναι σαν να «φοράς τα παπούτσια του άλλου, στο δικό του νούμερο.»
Δ. Διαχείριση των ανθρώπινων σχέσεων
Είναι γεγονός ότι όσο καλύτερα ξέρουμε να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των άλλων, τόσο καλύτερα μπορούμε να διαχειριστούμε τη μεταξύ μας σχέση.
Μια υγιής ανθρώπινη σχέση είτε πρόκειται για επαγγελματική είτε για προσωπική γίνεται ασφαλώς ποιοτικότερη, όταν τα άτομα που την απαρτίζουν έχουν μάθει να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους, να τα ελέγχουν, να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων και να χρησιμοποιούν όλες αυτές τις πληροφορίες για να συγκροτήσουν γερές και ουσιαστικές σχέσεις.
Ωστόσο, κάτι που αξίζει να σημειωθεί για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι… η απουσία της. Το κόστος της «συναισθηματικής αγραμματοσύνης» συχνά οδηγεί τους ανθρώπους σε δυσφορία, θυμό, κατάθλιψη, άγχος και επιθετικότητα.
Παρατηρώντας τη σημερινή κοινωνία, ένα πράγμα γίνεται εύκολα κατανοητό: Οφείλουμε να μάθουμε πως να διαχειριζόμαστε και να ελέγχουμε τα συναισθήματά μας τόσο για μας όσο και για τους συνανθρώπους μας.
Ίσως, αυτό να αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της γενιάς μας.
- Το βιβλίο «Η Συναισθηματική Νοημοσύνη» του Daniel Goleman κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο Α.Ε.
Ενισχυτικά Άρθρα:
Ευγνωμοσύνη: Το αντίδοτο σε μια εποχή αρνητισμού
Υπομονή: Η αρετή που σε ξεχωρίζει σε μια εποχή ανυπομονησίας